Edukacja włączająca przynosi korzyści wszystkim uczniom

Międzynarodowa konferencja o edukacji włączającej "Let’s make inclusion happen! Inclusive education for a fair, resilient and competitive EU" rozpoczęła się w poniedziałek w Warszawie.

"Będziemy analizować, w jaki sposób systemy edukacyjne odpowiadają na potrzeby zróżnicowanych grup uczniów, a także zapewniają jednocześnie wysokie standardy jakości, sprawiedliwości. Zastanowimy się jak te systemy odpowiadają obecnie na potrzeby uczniów ze szczególnym naciskiem na włączanie i równość" - powiedziała wiceszefowa MEN Joanna Mucha.

Dodała, że "poprzez edukację włączającą będziemy budować bardziej sprawiedliwe i równe społeczeństwo, w którym każdy uczeń ma szansę na sukces". "Edukacja włączająca to fundament sprawiedliwego społeczeństwa, w którym każdy niezależenie od swojego pochodzenia ma możliwość rozwoju i rozkwitania" - oceniła.

Powołując się na badania podkreśliła, że "edukacja włączająca przynosi korzyści wszystkim uczniom poprawiając nie tylko ich wyniki w nauce, ale także rozwój osobisty, emocjonalny i społeczny". "Gdy uczniowie o różnym pochodzeniu i zdolnościach uczą się razem w klasach ogólnodostępnych i otrzymują wsparcie dostosowane do ich indywidualnych potrzeb, częściej nawiązują pozytywne relacje społeczne, budują większą pewność siebie, a także uczą się rozwiązywania problemów - są to kluczowe cechy dla uczenia się przez całe życie, aktywnego uczestnictwa w społeczeństwie, a także obecności na rynku pracy" - powiedziała Mucha.

Jednym z gości pierwszego dnia zjazdu była rzeczniczka praw dziecka Monika Horna-Cieślak. Zaznaczyła, że "w każdym dziecku są zasoby, a my, jako dorośli, jesteśmy odpowiedzialni za to, żeby je dostrzegać i wzmacniać". "Wzmacniać jego mocne strony, pokazując, że może, że potrafi, że ten świat jest dla niego i że w tym świecie jest tak samo ważny" - wskazała RPD. "Ważne, aby nie doświadczały hejtu, ale zrozumienia" - podkreśliła Horna-Cieślak.

O tym jak ważne jest zrozumienie poprzez poznanie mówiła podczas konferencji Agata Roczniak, prezeska Fundacji Diversum, pierwsza polska modelka poruszająca się na wózku inwalidzkim, inspiratorka i edukatorka, która w swojej działalności pokazuje innym, że pomimo niepełnosprawności można działać na wielu płaszczyznach życia i być szczęśliwym. Jako prezeska Fundacji Diversum jest pomysłodawczynią książek edukacyjno-przygodowych dla dzieci na temat niepełnosprawności.

Roczniak wraz z innymi ambasadorami fundacji m.in. prowadzi zajęcia dla dzieci - jak sama mówi - oswajające dzieci z niepełnosprawnością. "Ten temat cały czas jest tematem tabu" - powiedziała. Zauważyła, że większość dzieci w pełni sprawnych nie ma doświadczenia, nie ma wiedzy, nie ma wiedzy na temat niepełnosprawności.

Dlatego podczas warsztatów mogą same, siadając na wózku, doświadczyć poruszania się na nim, po to, by "mogły zrozumieć, że nie wszystko jest na wyciągniecie ręki". "Mogą zobaczyć, że droga do szkoły, która jest dla nich równa, dla osoby, która porusza się na wózku jest bardzo wyboista" - powiedziała Roczniak. Podczas warsztatów dzieci mogą też wejść w role osoby niewidomej.

Dyrektor Europejskiej Agencji ds. Specjalnych Potrzeb i Edukacji Włączającej (European Agency for Special Needs and Inclusive Education - EASNIE) Joao Costa podkreślił, że różnorodność jest wzbogacająca, a inkluzywność przynosi korzyści dla wszystkich. "Dzieci, które objęte edukacją włączającą lepiej się czują, są w przyszłości lepszymi obywatelami, (...), a dzieci, które mają styczność z różnymi rówieśnikami budują w przyszłości lepszy świat" - powiedział.

Jako przykład, gdzie edukacja włączająca jest najlepiej realizowana, podał przedszkola. Jego zdaniem szkoły powinny przyjrzeć się temu jak pracują tam z dziećmi nauczyciele. "Przedszkole z zasady jest włączające. Dzieci są razem, różnice są akceptowane, dzieci pracują razem przy wspólnych projektach, przemieszczają się swobodnie po sali, ucząc się" - zauważył Costa.

Zaznaczył, że nie da się wprowadzić edukacji włączającej z dnia na dzień. "Nie ma tutaj magicznej różdżki, to proces" - powiedział. Wskazał, że konieczne są szkolenia dla nauczycieli jak sobie radzić z różnorodnością w szkołach. Dodał, że trzeba pokazywać i promować szkoły, gdzie już teraz inkluzywność jest praktykowana na co dzień, jest czymś naturalnym, jest normą.

"Uczmy się z przeszłości, w historii Europy był czas, kiedy kobietom nie wolno było głosować, bo uważano, że nie są do tego zdolne, system nie jest na to gotowy, mężczyźni tego nie chcieli. Ktoś jednak wpadł na pomysł, że jest to możliwe, że kobiety mają zdolności, a system jest na to gotowy, a jeśli nie jest to trzeba go zmienić (...). Teraz, gdy patrzymy na uczniów z niepełnosprawnościami, to widzimy, że to ta sama historia i te same argumenty, jak były wtedy" - powiedział Costa.

W dyskusjach w ramach dwudniowej konferencji biorą udział przedstawiciele ministerstw państw członkowskich, Komisji Europejskiej, eksperci organizacji międzynarodowych (European Agency for Special Needs and Inclusive Education, UNICEF, UNESCO, OECD) oraz kadra pedagogiczna i niepedagogiczna przedszkoli i szkół.

Polska prezydencja w Radzie UE rozpoczęła się 1 stycznia 2025 r. i potrwa 6 miesięcy. (PAP)

dsr/ mgw/ agz/