6,4 mln zł na rewitalizację ruin zamku w Lanckoronie

Wojewoda powiedział, że pieniądze pochodzą z rezerwy ogólnej budżetu państwa. "Przekazując te środki, premier Mateusz Morawiecki myślał o przyszłych pokoleniach, aby mogły podziwiać to niebywałe dzieło i poznawać jego historię. (...) Zależy nam wszystkim, aby to miejsce nie niszczało, a przeciwnie – zostało zachowane, by ukazać jego piękno. Będzie to z pewnością korzystne dla ożywienia lokalnej gospodarki i turystyki" – powiedział wojewoda Łukasz Kmita.

Wójt Tadeusz Łopata wskazał w rozmowie z PAP, że zadanie obejmuje prace konserwatorskie i restauratorskie przy basztach, roboty budowlane przy zachowanych murach wraz z częściowym ich uzupełnieniem, a także rekonstrukcję pomostu według rysunków z końca XVIII w.

"Ruiny zamku w Lanckoronie są miejscem o dużym znaczeniu historycznym i naszą powinnością jest dbałość o ich jak najlepsze zachowanie dla przyszłych pokoleń. Moim celem jest, aby lanckorońskie wzgórze wraz ze zrewitalizowanym zamkiem było chlubą całej gminy" – podkreślił Tadeusz Łopata.

Samorządowiec dziękował województwie za wsparcie inicjatywy rewitalizacji murów. Wcześniej pukał do wielu drzwi, ale bez skutku. "Dziękować wszystkim będziemy, gdy nasze działanie się zakończy. To dopiero pierwszy etap. On zostanie zrealizowany jeszcze w tym roku, ale cała praca nie zakończy się w już tego grudnia. Na pewno będzie to realizowane przez moich następców. Tego nie da się już zatrzymać. To musi zostać zrealizowane. To zabytek, który świadczy o naszej tożsamości" – powiedział.

Małopolski wojewódzki konserwator zabytków Piotr Turkiewicz podał, że ruiny zamku, mimo dramatycznej historii, dotrwały do naszych czasów.

"Oddziałują na wyobraźnie kamieniami, które nas tu otaczają, ale przede wszystkim walorem autentyczności, który jest wyznacznikiem dalszych prac. Są one realizowane zgodnie z kartą ruin historycznych. Elementy, które będą odtwarzane, jak most, będą jedną z nielicznych rekonstrukcji. Celem jest zachowanie malowniczości i autentyzmu tego miejsca. I aby historia zamku była nadal opowiadana" – powiedział.

Turkiewicz wyraził nadzieję, że ruiny będą nie mniejszym magnesem dla turystów niż miejscowy rynek.

Rewitalizacja ruszyła w sierpniu. W tym czasie ruiny zostały już oczyszczone z zieleni. Są gruntownie zabezpieczane. Powstają przyczółki mostu zwodzonego i przeprawa. Zabezpieczane są też relikty odkryte kilka lat temu przez archeologów.

"Nasze prace mają na celu odsłonięcie zasypanych, mocno zdegradowanych murów, które czas mocno doświadczył. Były zasypane, zagruzowane. Zabezpieczamy je i +uczytelniamy+ oryginalną formę. Ten etap dla reliktów jest bardzo ważny. (...) Widzimy już dwie baszty, a były one zarośnięte i zagruzowane. Nie było widać przebiegu i kształtu zamku" – powiedział kierownik prac Stanisław Majchrzak.

Lanckorona oprócz 6,4 mln zł z rezerwy budżetu państwa otrzymała także 1 mln zł z ministerstwa kultury.

Wójt Tadeusz Łopata powiedział PAP, że obecne prace to tylko pierwszy etap. Dalsze roboty, które mogłyby się rozpocząć od przyszłego roku, to już jednak co najmniej 16 mln zł. "Będziemy szukali źródeł zewnętrznych" – dodał.

Przed startem prac ruiny były w złym stanie. Znaczną część zniszczyły korzenie drzew. Niekorzystne był porastanie mchem, trawą i drobnymi krzewami. Spomiędzy kamieni wykruszała się zaprawa.

Lanckorona była w przeszłości jednym z ważniejszych miast w Małopolsce. W 1361 r. król Kazimierz Wielki zezwolił na lokację miasta. Ostatecznie doszło do niej na prawie magdeburskim 31 marca 1366 r. Wzniesiony został tu wówczas zamek na planie prostokąta z cylindryczną wieżą. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1366 r. Strzegł on granicy ze Śląskiem i drogi do Krakowa. Badania archeologiczne dowiodły jednak, że już we wczesnym średniowieczu istniał tam gródek drewniano-ziemny.

W 1410 r. za panowania Władysława Jagiełły miasto stało się siedzibą starostwa. Zamek należał m.in. do rodu Lanckorońskich, Zebrzydowskich, Czartoryskich i Wielopolskich.

Podczas konfederacji barskiej Lanckorona poniosła duże straty. W 1768 r. konfederaci opanowali zamek. W 1771 r. został on jednak oblężony. Konfederaci poddali się w czerwcu 1772 r. Doprowadziło to do zniszczenia zamku i miasta, które już nigdy nie odzyskało dawnej świetności. Dziś, to obok wspaniałego rynki, ogromna atrakcja turystyczna.

W 1934 r. Lanckoronie odebrane zostały prawa miejskie. (PAP)

autor: Marek Szafrański

szf/ joz/